બ્રોડ કાસ્ટિંગની દુનિયાની અગાઉ ક્યારેય ન હતી તેવી બોલબાલા વચ્ચે લેરી કિંગે આપણા વચ્ચેથી ૮૭ વર્ષની વયે કોરોનાની બીમારી બાદ વિદાઈ લીધી.

મીડિયાના આ યુગમાં માત્ર મીડિયાકર્મીઓએ જ નહીં સૌએ એક ન્યુઝ આઈટમ કરતા વધુ તેમના માટે જાણવું જોઈએ તેવી હસ્તી તો લેરી કિંગ હતા જ. તેમના સમગ્ર જીવનની ઝાંખી મેળવીએ તો એક રોચક અને કારકિર્દી  માટેનું જુનૂન કઈ હદે હોઈ શકે તેની પ્રેરણા જરૂર લઈ શકાય.

જેઓ દેશ-વિદેશની ન્યુઝ ચેનલો સર્ફ કરવા ટેવાયેલા હતા તેઓએ તો લેરી કિંગની તસ્વીર જોઈને જ કહી દીધું હશે કે “અચ્છા, આ લેરી કિંગ તેમને તો સીએનએન પાર ઇન્ટરવ્યુ કરતા ઘણી વાર જોય છે. શર્ટ પાર બંને ખભા ફરતો પટ્ટો હોય ત્યાર સુધીનું પેન્ટ (જેને સસ્પેન્ડર્સ કહેવાય) તે તેમનો ટ્રેડમાર્ક. તેમની ઇન્ટરવ્યુ લેવા દરમિયાન બેસવાની પણ જીવનપર્યંત એક જ એડા. સીએનએનની ટીઆરપી “લેરી કિંગ લાઈવ” વખતે લગાતાર ૧૫ વર્ષ (૨૦૧૦ સુધી) એ હદે ટોપ પાર રહી કે તે સ્લોટ વખતે અન્ય ચેનલોમાં દર્શકોની રીતે કાગડા ઉડતા હોય.

૧૯૩૩માં અમેરિકાના ન્યૂયોર્કમાં જન્મેલા લેરી કિંગે ૫૨ વર્ષની વયે સીએનએનની ઇનિંગ શરૂ કરી અને ૭૭ વર્ષની વય સુધી ધૂમ મચાવી. ન્યુઝ ચેનલો અને રેડિયો જોકીની યુવા ફોજ વચ્ચે લેરી કિંગ નિવૃત્તિની વય નજીક હોય તે અરસામાં છવાયા. ૨૦૧૦માં અમેરિકાના ડિજિટલ યુગ મીડિયામાં છવાતો ગયો અને “લેરી કિંગ શો”નું રેટિંગ ત્રીજા ક્રમે આવી ગયું. સીએનએન છોડીને નવા જમાના સાથે કદમ મિલાવતા લેરી કિંગે ૭૭ વર્ષની વયે ઓરા ઈન્ફોઈનટેઈનમેન્ટ કંપની ખોલી અને તેમાં ટોક શો, રેડિયો ટીવી ચેનલ્સ અને ડિજીટલ પ્લેટફોર્મ માટે “કન્ટેન્ટ” પૂરા પાડતી કંપની સ્થાપી હતી. જયારે અમુક યુવાનો તો ૪૫ વર્ષની વયે જ ધંધાના સાહ્સમાંથી નિવૃત્તિ લઈ લેતા હોય છે… કારણ કે તેમને જોખમનું વધુ પડતું જ્ઞાન હોય છે ! ભલે લેરી કીન્ગનો આ સમયગાળામાં દબદબો ન હતો પણ છેક સુધી એટલા કર્મશીલ તો રહ્યા હતા કે તેમના નિધનની વૈશ્વિક જાહેરાત તેની કંપનીના માધ્યમથી થઈ. ૧૯૭૫માં સીએનએન પર “લેરી કિંગ લાઈવ” શો શરૂ થયો એટલે  એવું માનવાની ભૂલ નથી કરવાની કે ૫૨ વર્ષની વયે તેઓ જાણીતા થયા કે પછી દર્શકો સમક્ષ અચાનક ઉભરી આવ્યા.

 

અમેરિકામાં રેડિયો ટોક શો, રેડિયો જોકી, સુપર બોલ સ્પોર્ટસ કોમેન્ટેટર, કોલમ અને પુસ્તકોના લેખક તરીકે ઘેર ઘેર ગૂંજતું નામ તો ક્રમશઃ તેની ૨૫ વર્ષની વયથી બની ચૂક્યા હતા.

તેમણે તેમની કારકિર્દીમાં ૫૦,૦૦૦થી (પચાસ હજારથી) વધુ  ઇન્ટરવ્યુ લીધા હતા. રેડિયોના જમાનામાં બધા સ્ટેશનો તેમનો સ્ટાર આર જે (રેડિયો જોકી) સવારના ૮ થી ૧૧ બધા ઓફિસે જતા ડ્રાઈવ કરે ત્યારે લાઈવ રાખે. લેરી કિંગે માયામી રેડિયો સ્ટેશનને સુઝાવ આપ્યો કે હું આખી રાત્રિ લાઈવ રેડિયો શો ચલાવું. શ્રોતાઓ જોડે સંવાદ સાધિશ. લેરી કિંગે શહેરને ઉજાગરા કરતું કરી દીધું. લેરી કિંગ મજાકમાં કહેતા કે “હું રાતના જાગતા રહેતા ધુવડો માટે શો કરૂં છું.”

મૂળ ઓસ્ટ્રિયન માતા-પિતાના સંતાન એવા લોરી કિંગનું ખરું નામ લોરેન્સ હાર્વે ઝેઇગર હતું. તેઓએ લેરી ઝાઈગર તરીકે કારકિર્દીના ઘણા વર્ષો વિતાવ્યા હતા. તેમનું નામ લેરી કિંગ કઈ રીતે પડ્યું ? તે પણ અજીબ છે. તેમના માતા-પિતા બેલારુસથી ૧૯૩૦ના દાયકામાં અમેરિકામાં શિફ્ટ થયા હતા.

લેરી કિંગ નવ વર્ષના હતા ત્યારે તેમના પિતાનું મૃત્યુ થયું હતું. લેરી કિંગે હાઈસ્કૂલ સુધી અભ્યાસ કર્યો હતો. આમ પ સાવ ગરીબ સ્થિતિ તેમાં પણ પિતાનું અવસાન થતા માતા અને લેરીના બે ભાઈઓ સરકાર દ્વારા ચાલતી ઘેર બેઠા ભિક્ષા મળે તેવી વેલ્ફેર યોજના થાકી ન્યુયોર્કની બ્રુકલનની ઝૂંપટપટ્ટી જેવી વસાહતમાં ઉછેર પામ્યા.

લેરી કિંગને જન્મજાત રેડિયો ટીવીના કિંગ બનવાનું લખાયેલું હશે કેમ કે કંગાળોની વસાહતમાં કે તેઓ જ્યાં કચરા-પોતાં કરવા જતા હતા ત્યાં તે જમાનામાં ખ્યાતનામ રેડિયો જોકી ગોડફ્રેનને સાંભળીને તેના મગજમાં મક્કમ નિશ્ચય સાથે ધૂન સવાર થઈ ગઈ હતી કે આગળ જતા હું પણ રેડિયોની દુનિયામાં છવાઈ જઈશ. જો કે તે માટેની કોઈ તાલીમ, શિક્ષણ કે લાયકાત કેળવવાની હોય તેની તો ખબર જ ન હતી.

ન્યુયોર્કમાં તે ‘સીબીએસ’ રેડિયો સ્ટેશનની બહાર વિશેષ ઝાડૂ કામ કરતા અને ફરજ પરથી બહાર નીકળતા રેડિયો જોકી અને સ્ટાફને આજીજી કરતા કે “મને સ્ટુડિયો અંદરથી જોવા દો ને. મારે રેડિયોમાં કામ કરવું છે.”

તેવામાં “સીબીએસ”ના એક કર્મચારીએ તેને કહ્યું કે “અહીં તો ન્યુયોર્કના કોઈ રેડિયો સ્ટેશનમાં તને તક નહીં મળે. ફ્લોરિડામાં માયામીમાં અત્યારે રેડિયો સ્ટેશનો વચ્ચે ભારે સ્પર્ધા જામી છે. નવા સ્ટેશન્સ પણ ખુલવાના છે.” લેરી કિંગ માયામી પહોંચી ગયા. તે વખતે તેમની વય ૨૪ વર્ષની હતી. હાઈસ્કૂલ સુધીનો અભ્યાસ તે તેમની લાયકાત અને અનુભવ ફર્શ પર કચરા-પોતા કરવાનો હતો.

રેડિયો સ્ટેશનની અંદરના આંદોલનો પામી શકાય તેથી માયામી બીચ વિસ્તારમાં અતિ લોકપ્રિય “ડબ્લ્યુએમબીએમ” સ્ટેશનમાં સફાઈ કર્મચારી તરીકેની નોકરી લીધી. તે નિર્માતાઓનું અંગત કામ કરી આપતા. અવારનવાર કહેતા કે “મને એક વાર અજમાવી જુઓ.” બધા તેના પ્રસ્તાવને હસી કાઢતા.

એક વખત એવું બન્યું કે સ્ટેશનના ઉદ્દઘોષક ટોમ બેયરે પગાર બાબતે કોઈ મતભેદ સર્જાતા રાજીનામુ આપી દીધું. આ ઉદ્દઘોષક (ડિસ્ક જોકી) સવારના ૯ થી બપોરની શિફ્ટ સુધી કાર્યક્રમ શ્રોતાઓ માટે પીરસતો હતો. રેડિયો સ્ટેશનના જનરલ મેનેજર અચાનક ડિસ્ક જોકીના રાજીનામાથી મૂંઝાયા. શુક્રવારની સાંજ હતી અને શનિ રવિની રજા બાદ સોમવારે સવારે ૯ વાગ્યે નવા ઉદ્દઘોષક સાથે સવારના લાઈવ શો રજુ કરવાનો. અચાનક જનરલ મેનેજરની નજરમાં લેરી ઝાઈગલર ચઢ્યો. જે સ્ટુડિયોની ટેબલ-ખુરશીની ધૂળ સાફ કરી રહ્યા હતા.

જનરલ મેનેજરે તેને ફટાફટ બોલાવીને કહ્યું કે સોમવારે સવારે નવ વાગ્યે સ્ટુડિયોની ખુરશી પર માઈક્રોફોન નજીક બેસી જજે. તારે લાઈવ શો રજૂ કરવાનો છે.

સ્વપ્ન સમાન તક ન આવે ત્યારે આપણે ઝૂરતા હોઈએ પણ તે આવીને દ્વાર પર ઊભી રહે ત્યારે પરસેવો છૂટી જતો હોય છે. શનિ-રવિ દિવસ રાત લેરીએ જે કાર્યક્રમ સાંભળ્યા હતા તેનું ઘેર જઈ રિહર્સલ કર્યું.

જનરલ મેનેજરને તો લેરી ઝાઈગરનું નામ પણ ખબર નહોતી. તેની રેડિયો જોકી બનાવની તીવ્ર તલબ હતી તેની તેમને ખબર હતી એટલે જ તો તેને આ રીતે ના છૂટકે આટલી મહત્વની જવાબદારી સાથે બેસાડ્યા.

જનરલ મેનેજરે કહ્યું કે “શ્રોતાઓને તારી ઓળખ ઊભી કરવા નામ આપવું પડશે ? તારું નામ શું ?”

“લોરેન્સ ઉર્ફે લેરી ઝાઈગર” – લેરીએ કહ્યું.

જનરલ મેનેજર શો શરૂ થયાના કાઉન્ટ ડાઉન શરૂ થવાના હતા ત્યારે આવા પ્રશ્નો પૂછી રહ્યા હતા. જનરલ મેનેજરને લાગ્યું કે ઝાઈગર નામથી ઉદ્દઘોષક “જ્યું” છે તો શ્રોતાઓ જાણી જશે. તેઓ તેમ નહતા ઇચ્છતા. બરાબર આ જ પળે અખબારના પાના ફેરવી રહેલા જનરલ મેનેજરની નજર “કિંગ” નામની મદ્યપાનની કંપનીની જાહેરાત ચઢી. જનરલ મેનેજરે ત્વરિત નિર્ણય લઈને સૂચના આપી કે “આજથી તારું નામ “લેરી કિંગ”… તારો શો એટલે લેરી કિંગ લાઈવ.”

લેરી કિંગને તો આ બધું શું બની રહ્યું હતું તે જ સમજાતું ન હતું. આટલી વાત થઈ અને સવારના નાવના લાઈવ શો શરૂ થવા અગાઉ સ્ટુડિયોમાં મ્યુઝિક ડિસ્ક ધમધમવા માંડી… ફાઈવ…ફોર…થ્રી…ટુ…વન… પણ લેરી કિંગ શું બોલે ? તેના તો હોઠ જ બિડાઈ ગયા. ૧૫…૨૦…૩૦… સેકન્ડ વીતી ગઈ. લેરી કિંગના મોંમાંથી એક શબ્દ પણ નીકળી ન શક્યો. સાઉન્ડને કરી ફરી ચાર મિનિટ રિપીટ કરવો પડ્યો. જનરલ મેનેજરે સ્ટુડિયોમાં જઈને થોડાક કડક અવાજ સાથે કહ્યું કે “તું કોમ્યુનિકેશની દુનિયામાં છે… જસ્ટ સ્ટાર્ટ.. કોમ્યુનિકેટ  વિથ યોર લીસનર્સ… લેરી કિંગ લાઈવ…

લેરી કિંગે થોડી સ્વસ્થતા ધારણ કરી રેડિયો જોકી જેવી એનર્જી અને પ્રસન્નતા અવાજમાં ગોઠવવાનો પ્રયત્ન કરતા શ્રોતાઓને નિખાલસતાથી જણાવ્યું કે “આ મારો પ્રથમ શો છે. હું તમારી સામે એમ જ તૈયારી વગર હાજર થયો છું. અને મારું નામ પણ લેરી કિંગ પણ હમણાં જ મળ્યું છે. અહીં ધરતીકંપ નથી થયો પણ મારા મોંમાંથી કોઈ શબ્દ જ નીકળી શકતા નથી. હું જે રીતે પણ કાર્યકરએમ આગળ ચલાવું મને સહન કરજો. આજે મારું સ્વપ્ન સાકાર થઈ રહ્યું છે પણ મારી સ્થિતિ સમજવાનો પ્રયત્ન કરજો.”

લેરી કિંગ વિદ્યાર્થીઓને પદવીદાન સમારંભ દરમ્યાન આ પ્રસંગ કહેતા અને ઉમેરતા કે “તમે પ્રામાણિક બનો… જેવા છો તેવી કબુલાત સાથે હાજર થાવ…” લેરી કિંગે તેની આવી નિખાલસતાથી ભારે …. મેળવી શક્ય… તે પછી લેરી કિંગને ક્યારેય ભલભલા મહાનુભાવોની મુલાકાત, ઓચિંતા આવી પડેલા પડકારો વિચલિત નહોતા કરી શક્ય. તે દિવસથી લેરી કિંગના સેલિબ્રિટી બનાવના દ્વાર ખૂલ્યા.

તે પછી તે બપોરની શિફ્ટમાં સ્પોર્ટસ સ્પેશ્યલ અને રેડિયો ઇન્ટરવ્યુ શો શરૂ કર્યા. તેમને સેલિબ્રિટીની જગાએ કોમન મેનના ઇન્ટરવ્યુનો નવો ચીલો ચાતર્યો જેમાં રેસ્ટોરાના વેઈટર, સફાઈ કર્મચારી બસ ડ્રાઈવર, ઓટો મિકેનિકનો પણ સમાવેશ થતો. વાલીઓની અને સંતાનોની વ્યથાને પણ સ્થાન મળતું. નેશનલ ફૂટબોલ લીગની કોમેન્ટરી દરમ્યાન માયામી ડોલ્ફિન્સ ટીમની મેચો તેમના હિસ્સામાં આવતી.

આ તમામ કવરેજ દરમ્યાન તેના નિરીક્ષણોના લેખો પણ અખબારમાં પ્રકાશિત થવા માંડ્યા. જો કે તેણે રેડિયો સ્ટેશન વધુ શ્રોતાઓની ઓફર મળતા આ બદલાવનું જારી રાક્યું. લેરી કિંગે જે રેડિયો સ્ટેશન અને અખબારમાં જોડાય ત્યાં તેના વફાદાર ચાહકો આકર્ષાતા હતા.

૧૯૮૦ના દાયકાથી ફ્લોરિડાને આવરતા સ્ટેશનોની જગાએ ઇસ્ટ અને વેસ્ટ કોસ્ટને આવરતા એક કરતા વધુ શોમાં “લેરી કિંગ શો” તરીકેનો કાર્યક્રમ રજૂ થવા માંડ્યો.

રોજ મધરાતથી પરોઢના ૫-૩૦ સુધી તેના લાઈવ શોનો પ્રથમ કલાક કોઈ મહેમાનના ઇન્ટરવ્યુના હોય. પરોઢે ૩ વાગ્યે “ફોન ઈન” કાર્યક્રમે ધૂમ મચાવી. ૧૯૯૪ સુધી આ રીતે રેડિયો શો, અખબારના લેખો, પુસ્તક પ્રકાશન થકી લેરી કિંગ ખુદ એક બ્રાન્ડ બની ગયા હતા.

દરમ્યાન સીએનએન જોડે ૧૯૮૫થી “લેરી કિંગ લાઈવ” કાર્યક્રમ શરૂ થઈ ચૂક્યો હતો. રાત્રે ૯ થી ૧૦ તે સીએનએન માટે લાઈવ ઇન્ટરવ્યુ કરે અને ત્યાંથી અમેરિકાના મોટાભાગના શહેરોમાં આખી રાત્રિ બ્રોડકાસ્ટ થતા રેડિયો શો માટે મ્યુચ્યુલ બ્રોડકાસ્ટિંગ સિસ્ટમના સ્ટુડિયો પર જતા.

લેરી કિંગે એવી શૈલી વિકસાવી કે તે જે સેલિબ્રીટીનો ઇન્ટરવ્યુ લે તેમાં કંઈક એવી વાત બહાર લાવવાની કે જે સીએનએનના બ્રેકીંગ ન્યૂઝ બને. ઉદાહરણ તરીકે ૧૯૯૨માં અમેરિકાના ધનકુબેર રોસ પેરોટેતે પ્રમુખ તરીકેની ચૂંટણીમાં ઉભા રહેવા માંગે છે તેની જાહેરાત જ “લેરી કિંગ લાઈવ” શો દરમ્યાન કરી હતી. અભિનેત્રી પેરિસ હિલ્ટન ટ્રાફિકના નિયમોના ભંગ બદલ જેલ ગઈ હતી. જેલમાંથી બહાર નીકળતા સીધી જ લેરી કિંગ તેમને સ્ટુડિયો લઈ આવ્યા અને ઇન્ટરવ્યુ કર્યો કે જેલ કેવી હતી ?

ઉડતી રકાબીની વાત જામી તે સાથે જ તેઓએ  જેણે જોઈ તેવો દાવો કરનારને ઇન્ટરવ્યુ કરી બતાવે !

અમેરિકાના એક પણ પ્રમુખ સેલિબ્રીટી, ખેલાડી, ટેકનોક્રેટ, ધાર્મિક આગેવાનો, વિવાદાસ્પદ વ્યક્તિ, ગુનેગાર, કોર્ટ ટ્રાયલ, કૌભાંડોના સર્જક, યુ નેમ ઈટ.. તેના ઈન્ટરવ્યુમાં ભાગ લેવા રીતસરનું “લોબિઇંગ” કરતા હતા. અમેરિકા પણ પ્રવાસે આવતા મહાનુભાવો લેરી કિંગનો શોમાં સેટિંગ કરી લેતા હતા. એક જ નેટવર્ક (સીએનએન) એક જ સમયે લાઈવ કાર્યક્રમનો સ્લોટના ૬૦૦૦ એપિસોડ કરવાનો તેનો ગિનેસ બુકનો વર્લ્ડ રેકોર્ડ છે. “ગોડ ફાધર” ફેઈમ માર્લોન બ્રાન્ડો અજ્ઞાતમાં જ રહેતા ત્યારે લેરી કિંગે તેમને ઇન્ટરવ્યુ આપવા માટે તૈયાર કરી, માર્લોન બ્રાન્ડોએ શરત મૂકી કે લોસ એંજલસના બેવરલી હિલ્સ સ્થિત મારા નિવાસસ્થાને લાઈવ માટે આવવું પડશે. સીએનએનએ ખાસ આ માટે નેટવર્ક ગોઠવ્યું. સ્ટુડિયો ઉભો કર્યો. માર્લોન બ્રાન્ડો એવા તો ખીલ્યા કે ટેબલ પર આંગળીઓ પછાડી ગીતો ગાવા માંડ્યા. હદ તો ત્યારે થઈ જયારે માર્લોન બ્રાન્ડો અને લેરી કિંગે હોઠ પર સામસામે મોં રાખીને કિસ કરી. આ દ્રશ્ય જીવંત દંતકથા બની ગયું.

લેરી કિંગે ૨૦૧૦માં સીએનએનથી વિદાય લીધી ત્યારે ગુડબાય કહેવા કરતા તમે મને એટલા વર્ષો પ્રેમ કર્યો તે બદલ આભાર વ્યક્ત કર્યો.

સીએનએન ચેનલે તેના માનમાં તેની જગાએ બીજા કોઈ હોસ્ટને લઈને આવો લાઈવ શો જાહેર કર્યો નથી.

અંગત જીવનમાં લેરી કિંગે છ પત્નીને છૂટાછેડા આપ્યા હતા. આ ઉપરાંત એક પત્નીની જોડે બે વખત લગ્ન કર્યા અને છૂટાછેડા આપ્યા. તે જે પણ કમાતા તે હોર્સ રેસિંગમાં હારી જતાં તેથી બે વખત નાદાર જાહેર થયા હતા.

૧૯૮૭માં તેમને ઓપન હાર્ટ સર્જરી કરી તે પછી ૧૦ વર્ષે ફરી પ્રોસિજર કરાવવી પડી. તેમને છેલ્લા ત્રણેક વર્ષથી પ્રથમ સ્ટેજનું લંગ કેન્સર હતું.

૧૯૮૭ પછી જે વ્યસ્તતાથી તેમણે બીજા ૩૩ વર્ષ કાર્ય કર્યું તેનું તબીબી જગત ઉદાહરણ આપે છે. આ માટે તેના પોતાના ઇન્ટરવ્યુ થયા.

લેરી કિંગ કહ્યું કે ૧૯૮૭ બાદ મારી જીવનશૈલી, આદતો, વ્યસનથી મુક્ત થયો. લેરી કિંગને “કિંગ” નામ અજાણતા અને આકસ્મિક મળ્યું હતું પણ બ્રોડકાસ્ટિંગ જગતના “કિંગ” તરીકે જ તેઓ કાયમ યાદ રહેશે.